Nawerkbaarheid van een octrooi: een vereiste voor de bijdrage aan de technologische vooruitgang?

In de opleiding tot Octrooigemachtigde leren we gedurende drie jaar alle aspecten van het vak van Octrooigemachtigde, waaronder het opstellen van een octrooiaanvrage. Een van de eisen die gesteld wordt aan zo’n octrooiaanvrage is dat de uitvinding nawerkbaar wordt beschreven. Het opstellen van een octrooiaanvrage en daarbij voldoen aan de eisen van nawerkbaarheid is een van de werkzaamheden waar ik me mee bezig houd.

Nawerkbaarheid

Als uitvinder geef je in ruil voor maximaal 20 jaar bescherming van je uitvinding de aan de uitvinding ten grondslag liggende techniek prijs, door deze in een octrooi(aanvrage) te publiceren. Die verplichte publicatie maakt dat het octrooisysteem geacht wordt de technologische vooruitgang te stimuleren.

Niet iedereen is het ermee eens dat dat doel ook bereikt wordt. Critici van het octrooisysteem zijn van mening dat octrooiteksten verre van nawerkbaar zijn. Ze beklagen zich over de vage beschrijvingen die in octrooiclaims gebruikt worden en zijn van mening dat het op basis daarvan al lastig vast te stellen is wat de beschermingsomvang van zo’n octrooi is, laat staan dat de tekst zich leent als basis voor verdere technologische vooruitgang. Volledig onwaar is dit niet: octrooiclaims lezen doorgaans niet lekker weg, zeker niet als dit niet tot je dagelijks werk behoort. Maar dat heeft een reden, want als wij een octrooiaanvrage opstellen hebben we het belang van onze opdrachtgever voor ogen, en die is gebaat bij een zo breed mogelijke bescherming, en niet bij zo specifiek mogelijke bewoordingen.

Voor de nawerkbaarheid moet je het dus niet hebben van de claims. Maar waarvan dan wel?

De rijksoctrooiwet stelt aan nawerkbaarheid in Artikel 25 de volgende vereiste:

Artikel 25 ROW lid 1.
De beschrijving van de uitvinding is duidelijk en volledig en wordt zodanig opgesteld dat de uitvinding daaruit door een deskundige kan worden begrepen en aan de hand daarvan kan worden toegepast. De omschrijving, gegeven in een of meer claims aan het slot van de beschrijving, is nauwkeurig. De beschrijving gaat zo nodig van daarmee overeenstemmende tekeningen vergezeld.

en het Europees octrooiverdrag in Artikel 83:

Article 83 EPC Disclosure of the invention
The European patent application shall disclose the invention in a manner sufficiently clear and complete f or it to be carried out by a person skilled in the art.

Voor nawerkbaarheid is de beschrijving dus belangrijk en moeten de claims in het licht van die beschrijving worden gelezen. Maar hoe zorg je ervoor dat die beschrijving “door een deskundige kan worden begrepen en aan de hand daarvan kan worden toegepast”? De wettekst laat misschien al even veel ruimte voor discussie als een gemiddelde octrooiclaim.

Nawerkbaarheid in de praktijk

Het is belangrijk dat de beschrijving van de octrooiaanvrage de benodigde toelichting biedt. Bij Patentwerk leren wij – octrooigemachtigden in opleiding – in de praktijk hoe je aan deze eis van nawerkbaarheid voldoet. Indien de uitvinder een werkende uitvoering van zijn of haar uitvinding heeft gemaakt, kan deze als voorbeeld worden opgenomen in de beschrijving. Dan zit je zeker goed.

Is de uitvinding nog abstract en nog niet in de praktijk gerealiseerd? Dan leggen we bijvoorbeeld de claims die we geschreven hebben voor aan een collega, die dan een tekening probeert te maken van de uitvinding. Komt hij of zij daar niet uit? Dan kan uitleg in de beschrijving geen kwaad.

Lukt het wel om iets te tekenen maar is dat heel iets anders dan de uitvinding? Dan verdienen de claims wellicht een aanvulling.

Door deze aanpak zorgen we ervoor dat de octrooiaanvragen die we opstellen aan de vereiste van nawerkbaarheid voldoen.

Bij Patentwerk leren we de theorie uit de opleiding toepassen door voor onze opdrachtgevers een zo breed mogelijke beschermingsomvang te verkrijgen én daarbij aan de eisen van de wet te voldoen, waaronder nawerkbaarheid. Elke uitvinding is uniek en vraagt weer een andere aanpak, maar de spelregels voor het verkrijgen van octrooibescherming zijn voor alle uitvindingen gelijk.